کابل ادبي بنډار د روان ۱۳۹۲ هـ ل، کال د غبرګولي میاشتې په ۲۴ مه نېټه د غازي محمد جان خان په منځني ښوونځي کې د تېر په څېر یو ځل بيا خپله ادبي غونډه وکړه، د غونډې مشر حاجي صیب عبدالرزاق او مېلمه یې محب الرحمن محب ؤ.
غونډه د سهار په اووه نیمو بجو د عبدالله له خوا د قرآن کریم د څو مبارکو آیتونو په تلاوت سره پیل شوه. له تلاوت وروسته مجیب الرحمن محمودي د تېرې غونډې راپور ولوست. راپور په عامه توګه د ګډون کوونکو له خوا وستايل شو. ګل آغا احمدي وویل چې راپور په ښه ډول لیکل شوی او همدارنګه په ښه ډول ولوستل شو.
ظهور کمال د راپور د ستاینې تر څنګ وويل، چې په راپور کې د ښاغلي کلیمه ډېره تکرار شوې ده، دا کلیمه باید هغه چا ته و کارول شي، چې ارزښت یې ولري، بل دا چې ژورنالست حق نه لري، چې په راپور کې قضاوت وکړي. خو حبیب وقار د راپور د ستاينې تر څنګ وویل، چې یو چاته د ښاغلي خطاب کول په قضاوت کې نه راځي، زياته يې کړه چې قضاوت په پېښه کې کېږي د ښاغلي کليمه کومه پېښه نه ده چې د راپور ليکونکي قضاوت يې وبلل شي. همدارنګه کمال زیاته کړه، چې د راپور په یوه ځای کې د موافق کلیمه ده، باید پر ځای یې همغږی راغلی وای.
احمدي هم د کمال د خبرو په تایيد وویل، چې که د ښاغلي کلیمه کمه او يا هېڅ رانه راوړل شي، نو له اضافي کلیمو څخه به ډډه شوې وي.
دا چې په تېره غونډه کې پتېیل شوې وه، چې حبیب وقار به خپل نثر د کره کتنې لپاره وړاندې کوي، نو له پلان سره سم حبيب وقار د (څپېړه) تر عنوان لاندې خپله يوه لیکلې خاطره، د غونډې ګډون والو ته د کره کتنې لپاره ولوسته.
........
خاطره د غونډې ګډونوالو وستايله. روح الله وفا وویل: لیکنه مې خوښه شوه، ځکه په کره پښتو لیکل شوې وه، ژبه یې ډېره خوږه وه، جملې یې هم لنډې وې، خو په ځینو ځایونو کې یې لیک نښې نه وې مراعات شوې، بله دا چې په یوه ځای کې لیکل شوي وو، چې (ټولګي مو د توتانو سیوریو ته جوړ کړي وو) که داسې لیکل شوي وای، چې ټولګي مو تر سیوریو لاندې جوړ کړي وو، ښه به وو. همدارنګه ځینې کلیمې تکراري هم راغلې دي لکه د (هم) کلیمه، چې په يوه جمله کې دوه ځايه راغلې ده او بله دا چې د چینې پر ځای که ګودر یاد شوی وای ښه به وو.
احمدي هم لیکنه وستایله او یوه بریالۍ او له ښه پیغامه ډکه خاطره یې وبلله زياته يې کړه، دا چې د ښوونکو له خوا د زده کوونکو وهل ټکول یو ښه دود نه دی، نو په همدې خاطره کې دا ناوړه دود ښه منعکس شوی. بله دا چې لیکنه ښه تصویر لري، خو ځینې کلیمې دي که په بل ډول لیکل شوې وای ښې به وې، لکه سېبکه، چې د یوې سیمې نوم دی او د خلکو تر منځ د سېوکې په نوم بلل کېږي، نو له همدې امله باید سېوکه لیکل شوی وای. بله دا چې فکر کوم پخوا به اوبه په بوتل کې نه بلکې په پتک کې وړل کېدې، او دلته بوتل یاد شوی دی. همدارنګه په یوه بل ځای کې چې (ځینوښځو به ماشومانو ته په نيمه ژبه خبرې کولې ....) که دلته يې ځينې نمونې راوړل شوې وای لکه، (قربان دې شم، در ځار مې کړې ... ) نو د ليکنې رنګ او خوند به نور هم ښه شوی وو. احمدي زیاته کړه، چې که دا جمله، چې ټولګي مو جوړ کړي وو، که د دې پرځای لیکل شوي وای، چې ټولګي جوړ شوي وو، ښه به وو. ځکه زده کوونکي په خپله ټولګي نه جوړوي او د هغه ښوونکي، تکیه کلام، چې (زما شرینه یاره وو)، که لیکنه په همدې تکیه کلام پای ته رسېدلې وای خوند به یې نور هم زیات شوی و.
ظهور کمال هم لیکنه خوښه کړه، د زده کوونکو د وهلو ټکولو په اړه پیغام یې ګټور پیغام وباله، خو ده وویل چې په لیکنه کې يو ځای د البته کليمه بې ځايه راغلې ده، نوره يې لیکنه ښکلې وبلله. د غونډې بل ګډونوال محب الرحمن محب هم د لیکنې په خوښولو برسېره څو ټکو ته په دې دول اشاره وکړه: چې په پخوا وختونو کې په بوتلونو کې اوبه وړل دود نه وې. بله دا چې په هغه ځای کې، چې سیند او یا هم اوبه نه وي موږ کولاو ورته وایو، که يوازې د کولاو کلیمه راغلې وای او دا نه وای زيات شوي چې سيمې اوبه نه لرلې، ښه به وه. ځکه چې په دې سره به يې انځور نو هم ښه شوی و.
د کره کتنې په پای کې حبیب وقار له ټولو ګډون والو نه مننه وکړه، د دوی حوصله یې وستایله او ویې ویل، چې د ټولو دوستانو نیوکې او وړاندیزونه منم، خو چینه او ګودر دواړه پښتو کلیمې دي، په ځینو ځایونو کې خلک له ګودر نه اوبه وړي او په ځینو ځایونو کې له چینې نه. زياته يې کړه چې دلته ځکه ګودر نشو ويلای چې ګورد د کلي منځ کې نه وي ګودر معمولاً د کلي نه وتلی او د کلي په يوه څنډه کې وي. همدارنګه سېوکه لوستل عامیانه ژبه ده او سېبکه د لیکدود ژبه ده نو موږ ډېری داسې کليمې وایو، خو همغه شان یې نشو لیکلای، لکه موږ په خپله سيمه کې د راځه په ځای (رڅه) وایو، نو په ليکنه کې خو (رڅه) نه ليکو. که موږ ټول هغه څه وليکو چې په سيمه کې يې وايو نو دا ليکنه به بيا يوازې د سيمې لپاره وي نه د ټولو پښتنو لپاره.
له کره کتنې وروسته، ظهور کمال په یوه شعر سره مشاعره پیل کړه، په مشاعره کې ګڼو لیکوالانو او شاعرانو، لکه، روح الله وفا، ګل اغا احمدي، حبیب وقار، محب الرحمن محب، امام الدین، اسد الله، حکمت الله خرم، عبدالله، خورشید احمد فطرت، نصرت الله زیارمل، کلیم الله شهزاد، فضل الرحمن اعتماد، مجیب الرحمن محمودي، ضیا الحق غزنوي او داسې نورو، چې ځینو خپل او ځینو د نورو شاعرانو شعرونه ولوستل، د مشاعرې په اوږدو کې، حبیب الرحمن مظلومیار او محمد داوود غریب دوست په خپلو خوږو آوازونو کې په ترنم سره، غونډې ته نوي رنګ او خوند ورکړ.
له مشاعرې وروسته احمدي یادونه وکړه؛ څو دغه بنډار ته په ګډه دوام ورکړو، همدا شان ده واړندیز درلود، چې په راتلونکو غونډو کې که د فرهنګي فعالیتونو یو لنډ راپور وړاندې شي ښه به وي، چې وړاندیز يې د ټولو ګډون والو خوښ شو او مسؤلیت یې هم په خپله په غاړه واخیست. محب هم د احمدي وړاندیز تایید کړ، زیاته یې کړه، چې له دې سره به ځینې وروڼه له یوې خوا، د راپور لیکلو او راپور لوستلو سره بلد شي او له بلې خوابه ګډون وال له نورو فرهنګي فعالیتونو نه هم مالومات ترلاسه کړي، چې له همدې وړاندیز سره جوخت، احمدي د مڼې ګل د تېرې مشاعرې، په جمهوري ریاست کې د پسرلنۍ مشاعرې، د محمودي لخوا د جلګه کتابتون د پیل او د هغه په اړه د هڅو یادونه وکړه. همدارنګه د احمدي له خبرو وروسته محمودي هم د فرهنګي فعالیتونو اړونده، د محمد حلیم فدایي په (فکر او عمل) کتاب د مخکتنې او (د کتاب د چاپ ملاتړ پروګرام) چې په اړه يې د تېرې پنج شنبې په ورځ په نوي ښار کې غونډه جوړه شوې وه، یادونه وکړه، چې د (د کتاب د چاپ ملاتړ پروګرام) د ګډون والو خوښ شو، او داډول کارونه او فعالیتونه یې په ټولنه کې د فرهنګي چارو په برخه کې مثبت ګامونه وبلل.
په وروستیو شېبو کې د غونډې مېلمه، محب الرحمن محب خبرې وکړې، غونډه يې مثبته و ارزوله، زياته يې کړه: چې هيله لري، په دغه ادبي بڼ کې به ډېر ژر زموږ د ادب ډېر تنکي ګلونه وغوړېږي، ده دا ګام یو ګټور ګام وباله او له احمدي څخه یې مننه وکړه، چې تل یې دا ډول ادبي هڅې کړې دي.
محب وړاندیز وکړ؛ څو دغه ادبي کاروان ته پراختیا او پرمختګ ورکړل شي، په دغه ادبي بنډار کې علمي، فرهنګي او ذهني مسابقې جوړې شي، په ځینو برخو کې ځوانانو ته له وړو موضوعاتو نيولې بيا تر لویو موضوعاتو پورې لازمې روزنې ورکړل شي، څو وکولای شو، په خپله مورنۍ پښتو ژبه عریضې، مکتوبونه او نور اړوند توکي ولیکلای شو، ده زیاته کړه، چې کابل ادبي بنډار باید یوه دېوالي جریده هم ولري، چې په نوموړې جریده کې به د غونډې اړونده ليکنې او شعرونه، ذهني او علمي پوښتنې او نور د اړتیا وړ مالومات خپرېږي چې له یوې خوا به د دې ادبي بنډار آثار پکې ساتلي وي او له بلې خوا به د غازي محمد جان خان د منځني ښوونځي زده کوونکي هم یوڅه ترې زده کړي، او دغه نوي زلمیان به هم په ورو ورو په دغه ادبي کاروان را ګډ شي.
د بنډار ګډون والو د محب وړاندیزونه خوښ کړل او پرېکړه یې وکړه، چې تر راتلونکې غونډې پورې به یوه دېوالي جریده جوړوي، د جریدې لپاره امام الدین د مسوول مدیر، نذیر احمد مرستيال، او حکمت الله یې هم د خبریال په توګه وټاکل.
همدارنګه څارنوال صیب رحماني هم د محب له نظرونو سره همغږي وښوده او زیاته یې کړه، چې که دغه ادبي بنډار یوه درې نفري کمېټه ولري ښه به وي؛ څو د دې ادبي بنډار لپاره کلنی پلان جوړ کړي، چې د ځینو مناسبتونو اړونده غونډې او مشاعرې هم جوړې کړي او دغو غونډو ته مخکې له مخکې نور نوي کسان هم را وغوښتل شي.
د ګډون والو له وړاندیزونو وروسته د راتلونکې غونډې د پلان په اړه هم خبرې وشوې، چې راتلونکې غونډه به په خپل وخت سره جوړېږي او په غونډه کې به خورشید احمد فطرت، خپل شعر د کره کتنې لپاره وړاندې کوي.
د غونډې په وروستۍ برخه کې د غونډې مشر حاجي عبدالرازق خبرې وکړې، غونډه یې وستایله، ده دا غونډه د ډېرې خوشالۍ تر څنګ د خپل ځان لپاره لوی افتخار وباله، زیاته يې کړه، کله چې خبر شوم، دلته به داسې ادبي غونډې پیل کېږي. نو ټوله شپه داسې خوشاله وم، لکه وړوکي ماشوم ته چې خپله مور په لاسونو نکریزې کېږدي. زياته يې کړه چې دا د افتخار ځای دی، چې د پرون په پرتله نن په ډېرو تیارو خونو کې د علم او پوهې ډېوې بلې دي، چې دا زموږ د هغو مشرانو د هلو ځلو پایله ده، چې د جهاد، مبارزې او نورو سختو کارونو تر څنګ یې قلم او کتاب هم نه دي پرېښي او د پوهې ډېوه یې بله ساتلې ده.
د غونډې مشر له خپلو خبرو وروسته د کابل ادبي بنډار دغه غونډه په یوه لنډه دوعا سره پای ته ورسوله.
پای.
