هېماتولوژ ي ( دداخله طب لکچرنوټ : لومړی برخه)

  دلوی اوبښونکي خدای (ج) په نامه
هېماتولوژ  ي      HEMATOLOGY( دداخله طب لکچرنوټ : لومړی برخه)

ژباړونکي   :    پوهنوال ډاکټرنظرمحمد سلطانزی    ځدراڼ
دانېستیزي څانګې متخصص � �اکټرصالح محمد سلطانزی ځدراڼ
دجرمني هیواد، نېټه :    ١٦  /٨/٢٠٠٨

سریزه :
  وینه  په  بدن کې دروغیتاپه تړاود توازن ساتلو یوداسې  کمیت دی  چې دجوړښت اوورانښت پر بنسټ ټاکل کیږي . دوینې نارمل حجم لږوډېر70  ملي لیتر پر یوه کیلوګرام (70 ml/kg)   اویا په بله ژبه دبدن د وزن لږوډېر یوپه څوارلسم ه برخه             (1:14)   جوړوي.

  دوینې دحجروعنصرونوکمښت کیداشي چی د لاندنیو لاملونوسره تړاو ولري :
  a ) لږتولید
 b)   په لوړه کچه ورانښت / ضیاع     
  c)    د     aاو b   دواړ وترکیب 
 هیماتوکریت  hematocrit :  دوینې دټول حجم څخه دحجرودحجم برخې (دسروکرویاتو) سلیزې اندازې ته ویل کیږي . څرنګه چې په � �وغوکسانوکې سره کرویات دحجرودحجم   96 % برخه تشکیلوي ، نود هیماتوکریت کمیت په وینه کې دسروکرویاتودون� �ې په اړوند بشپړمالومات ورکوي .
1. دپول تیوري  (Pool-Theory):   : په بدن کې ټاکلې  فضا ګانې شته دي چې په هغوی کې دوینې دحجروعنصرونه ویشل شوي دي .   
2.  دبنسټیزحجروپول  (Stem cells pool) :   دغه پول (� �نډ) دبنسټیزحجروترټولوکوچنۍ زخیره تشکیلوي چې  دهډوکودماغزودلانه تفریق شوو بنسټیز حجرو د لومړي  نظم طبقې   (1.Order)په نامه سره یادیږي . دنوموړي  نظم څخه بیادماغزوبنسټیزحجرو، دسروکرویاتوبنسټیزحجرو اودصفحیاتوبنسټیزحجرو پنځیدنه منځ ته راځي چې د بنسټيزحجرو ددویم  نظم طبقې  (2.Order)  په نامه سره یادیږ ي   . نوموړي دواړه تنظیمونه  بیا  دورته حجروډیرښت پول ، دذخیرې پول او دکارکولوپول    � �پاره د مورنۍ بنسټیزحجروپول  په توګه فعالیت کوي . 
3.     دورته حجروډیرښت پول - اودپخیدونکوحجروپول (proliferative pool – and maturation)  :  دبنسټیزحجرونوموړې     زخیره   تل  هغه مهال فعال کیږي کله چې د مرکز نه  دبدن په لیری برخو کې حجروته اړتیا پیداشي .
4.  دذخیرې پول (Reseve pool) : دنوموړي ډنډ دحجروکچه دکارډنډ په پرتله شل ځله لویه ده . 
5. دکارکولوپول (functionspool) :   ترعادي  � �رايطو لاندې  لومړی یوازې بشپړپخې شوې حجرې  دهډوکوماغزوڅخه دبدن وینې ګرځیدونکې سیستم ته ورکول کیږي .  دبیلګې په توګه لکه چمتواوپاخه شوي  سره کرویات . 

 دوینې  دحجرو جوړښت وېش  (hematopoiesis division )  :

سایتوکینونه   CYTOKINES
سایتوکینونه  عبارت  له ګلایکوپروتېنو glycoproteins  څخه دي چې دح جرو دودې اوتفریق کړنلارې په کنترولولوکې  یوه برابرونکې اغیزه لري . په تیره بیا دوینې دحجرودجوړیدلوسیستم ( دوینې جوړښت  ، دوینې ددفاع سیستم اونور )
1 .  اینټرفیرونونه  Interferons (IFN):     
اینټرفی� �ون الفا  αIFN-  :      : دمونوسایتونوڅخه تولیدکیږي ، تجارتي نومونه يې عبارت دي له  :    IFN-2a [Roferon A®], IFN-2b [Intron A®]   اوتردې نه لانورډیر اغیزمن کونسینسوس   اینټرفیرون   (CIFN) IFN alfacon1 (Inferax®) Consensus-Interferon ، بلخواڅرنګه چې   Peginterferon (PEG-IFN-2a [Pegasys®]   ، او  PEG-IFN -2b [Pegintron®]) ډیراوږدبیالوژیکي نیمايي وخت لري نوله دې کبله کیدای شي چې په اونۍ کې یوځل ناروغ ته ورکړشي .
 
 اینټ� �فیرون بیتا IFN- : فیبروبلاست اینټرفیرون (د فیبروبلاستونوڅخه تولیدکیږي ) ،؛ تجارتي نومونه يې عبارت دي له : Fiblaferon®, IFN--1a ( دبیلګې په توګه لکه : Avonex®, IFN--1b (Betaferon®)     Fibroblasten-Interferon
اینټرفیرون  ګام ا      INF- : دټي لمفوسایتونو T-Lymphocyte   څخه جوړیږي .  تجارتي نومونه يې    IFN--1b (Imukin®)  

(دلومړۍ برخې پای )
(په درنښت)
پوهنوال ډاکټرنظرمحمد سلطانزی   ځدراڼ
دانېستیزي څانګې متخصص ډاکټرصالح محمد سلطانزی ځدران

اخذلیک:  (د مؤلف  اجازه ترلاسه  شوې ده With autor permission )
1. Gerd Herold, Heinz,Beckers, „et al.“.: (Innere Medizin), 2008