پښتني قبيلې و پيژ نئ! ٢٥ مه بر خه ( پړ به)

که چيري د پړ به قبيلې د نسب شجره په غور سره وڅيړو ،نو څر ګنده به شي چې پړ به په اصل کې  کر لا ڼي پښتا نه او بيا په کر لا ڼيو کې د خو ږ يا ڼيو يا خو ګيا ڼيو د قبيلې يو ه څا نګه ده، خو له ډيرې مو دې را هيسي د خو ږ يا ڼيو له نو رو پا تي څا نګو او ښا خو نو نه دو م� �ه ليرې ژ وند کوي چې دوی پخپله هم نه پو هيږي چې له خو ږ يا ڼيو سره کو مې اړ يکې لري او که نه؟ ځکه د خو ږيا ڼيو � �بيله د ننګر هار ولايت د خو ږ يا ڼيو او پچير او اګام په و لسو اليو کې استو ګنه لري، په دا سې حال کې چې پړ به د خو ست په و لا يت کې ا ستو ګنه لري٠
داسي تا ريخي شو ا هد او اسناد مو جو د دي چې په پيل کې د خو ست پر ټو لې سيمې باند ې د کر لا ڼي پښتنو د خو ږيا ڼيو او نورو ښا خو نو واک  در لود٠ د هند د مغو لي وا کمن نو ر ا لد ين جها نګير( ١٠١٤-١٠٣٧هجري) د وا کمنۍ په و خت کې دغلجي پښتنو  ځيني ښا خو نه او څا نګې   د پکتيا د زر مت له سيم ې  نه چې زر مله يې هم بو لي را ووتل او د خو ست پر سيمه يې بر يد و کړ٠ په پا يله کې يو شمير خو ږ يا ڼي له خو ست نه د ننګر هار و لا يت د ا و سني  خو ږ يا ڼيو سيمې ته و ليږ ديدل او ډير کمزوري شول،خو د خو ږ يا ڼيو د پړ به څا نګه چير ته ونه ليږ د يد له او په خو ست کې پا تې شوه٠
سيد بها در شاه ظفر کا کا خيل په خپل اثر' پښتانه د تا ريخ په ر ڼا کې'  ددوی د کمزورۍ بل علت ددوی خپلمنځۍ جګړ ې بولي او ليکي:" د مغو لي واکمن شهاب الدين شا ه جهان ( ١٠� �٧-١٠٦٨هجري) د و اکمنۍ په و خت کې ددوی تر مينځ کو رنۍ جګړې پيل شوې او دوی په هغو جګړو کې ډير کمزوري شول٠ "

د تا ريخ حيا ت افغا ني مؤ لف ډپټي محمد حيات خان چې خپل د غه مشهور اثر يې ١٤٣ کلو نه وړاندې ليکلی دی د پړ به دو س� �ه والو کسانو په اړ وند داسي کښلي دي:" په تيرو و ختو نو کې د پړ به قبيلې د وسله والو ميړ ونو شمير ٣٠٠٠ تنه وو، خو  اوس ددوی د وسله والو کسا نو شمير ١٠٠٠ تنو ته ر سيږي." چې شير ممحمد خان ګنډ ا پور په خپل مشهور اثر ( توا ريخ خو رشيد جهان) کې هم ددوی د وسله والو کسا نو شمير ١٠٠٠ تنه ښو دلي دي٠
پړ به د کر کيلې په چا رو بو خت دي، خو يو شمير خلک يې سو د اګر ېزي د ندې هم سر ته رسوي٠ ددوی ټول رو اجو نه ، دودونه ، نر خو نه او څلي د خو ست د خلکو په څير دي ٠ دوی ميلمه پال، غير تمن او په پښتو او پښتو نو الې با ند ې ډير ټينګ دي٠
د پړ به قبيله په لا ند نيو ښا خو نو او څا نګو با ند ې ويشله شو ې ده:
مردي خيل، ميا خيل، بسي خيل، سر دار خيل، محمو د خيل، نري زي، ملي زي،اشي زي،ډډه خيل او بو چي خيل٠

پا يليکو نه:
١- محمد حيات خان، تا ريخ حيات ا فغا ني، د پيښور چاپ ١� �٨٦/٢٠٠٧ کال،٣٥٥ مخ٠
٢-سيد بهاد شاه ظفر کا کا خيل، پښتا نه د تا ر يخ په ر ڼا کې،١٣٨٩ مخ٠
٣- شير محمد خان ګنډا پور، تو اريخ خو ر شيد جهان، ٢٥٠ مخ٠
٤-پښتني قبيلې، دکتور لطيف ياد، د پیښور چاپ، ١٣٨٥/٢٠٧ کال، ٦٦-٦٧ مخو نه٠

( نوربيا)