د لوۍ أختر د مياشتي او مقاماتو مقدسه وو لړۍ(۵برخه )

د لوۍ أختر د مبارکو شپو او ورځو ، داراز د لوۍ أختر د لمانځه ، أضحيې او قربانۍ کولو په ارتباط مفصل او محقق بيان :

محترمو مسلمانانو ! دغه بيان په متعددو برخو کښي درته وړاندي کوم :

  اولــــــه برخه :
د أختر ومبارکي ورځي ته « عيد » ولي ويل کيږي ؟
په دې باب علماوو بېلابيلي وجي ويلي دي : اوله وجه داده چي په دغه ورځ کي الله پاک د فرح او سرور ، يعني د خوښۍ او خوشحالۍ إعاده و خپلو بندګانو ته کوي .
دوهمه وجه يې داده چي په دغه ورځ کښي بندګان و تضرع ،  ژړا او و يو داسي عبادت ته عود او رجوع کوي کوم چي په بل وخت کښي هغه عبادت نسته ، لکه د أختر لمونځ ،  سرسايه او أضحيه ، او الله پاک و داسي إنعام او ورکړي ته او و داسي بخشش ته پر خپلو بندګانو باندي عود او رجوع کوي کوم چي هغه قسم إنعام په نورو وختو کښي نکوي .
دريمه وجه يې داده چي په دغه ورځ کښي بندګان و خپل أصلي حالت ته راګ� �ځي چي عبارت دئ له طهارت او پاکوالي څخه له ګناهونو  .
څلرمه وجه يې داده چي و مؤمنانو ته په دغه ورځ کښي د الله (جل جلاله) له طرفه داسي فرمايل کيږي چي :   عودوا إلی منازلکم مغفورا لکم  .

يعني اې مومنانو ! وګرځۍ ( له عيدګاه څخه ) و خپلو کورو ته په داسي حال کي چي بخښه د ګناوو وکړه سوه تاسي لره .

پنځمه وجه يې داده چي څرنګه چي دغه مبارکي ورځي د أختر هر کال پر مسلمانانو باندي عود او رجوع کوي نو ځکه عيد ورته ويل کيږي .
شپږمه وجه يې داده چي په دغو ورځو کښي مسلمانان د يوه او بل و کور ته د مبارکۍ په خاطر رجوع کوي  .
اومه وجه يې داده چي و دغي مبارکي ورځي ته مسافر خلګ چي څونه يې کوشش کيږي له سفر څخه وخپلو کورو ته عَود او رجوع کوي .

( کذا في الغنية للشيخ عبدالقادر جيلاني رح )  .

دوهــــــمه برخه :
پوه سه ! چي عالم بشر چي له کومه وخته و دنيا ته راغلئ دئ نو عام له دې که مؤمنان وي او که کافران وي ، په هر قرن کي هر قوم په کال کي د خوشح الۍ او د سره راغونډيدلو داسي ورځي درلودلي دي لکه څرنګه چي په اسلام کښي د أختر مبارکي ورځي دي ، خو د مسلم انانو او کفارو د داسي ورځو په نسبت فرق په دې کښي دئ چي د مؤمن أختر د الله تعالی د رضـــا لپاره وي او د کافر � �ختر دشيطان ملعون د خوشحالۍ په خاطر وي .

مومن د أختر د ورځي په مناسبت چي د إجتماع او راغونډيدلو وځائ ته ځي نو په داسي حال کي ځي چي پر سر باندي يې تاج د هدايت وي او په سترګو کښي يې علامه او نښانه د فکر او عبرت ښکاره کيږي او غوږونه يې د حق د خبرو اوريدونکي وي او پر ژبه باندي يې د توحيد کلمه جاري وي او په زړه کښي يې معرفت ، ي� �ين او ايمان موجود وي او پر اوږو باندي يې د إسلام پټو اچولئ وي ،  او ملا يې د الله پاک د بندګۍ په کمربند تړلې وي ، او د ورتللو ځايونه يې جامعګاني او مسجدونه وي ، او معبود يې ربُّ العبـــاد و البــــلاد وي

بيا و الله (جل جلاله) ته تضرع کونکئ او له ده څخه د خپلو حاجتو غوښتونکئ وي ، او په مقابل کښي يې الله پاک دده د دعا ګانو إجابَت کوي او قِسم قِسم إنعامات ورکوي او د قيامَت په ورځ د عزت او کَرامت و ځائ ته چي جنتونه دي ورولي .
او بالمقابل کافر چي د خپلي خوشحالۍ او د أختر په ورځ کښي و إجتماعګانو ته ورځي ، نو په داسي حال کښي و� �روان وي چي د ضلالَت او ګمراهي او د دُنيا اوآخرت د خُسران او تاوان تاج يې پر سر وي او پر غوږو باندي يې مُهر د غفلَت وهل سوئ وي ، او پر سترګو باندي يې حِجاب او پرده د ضلالت راغوړېدلې وي او د نفسي او شيطاني خواهشاتو نښانې له ليري لا په ده کښي ښکاره کيږي ، او پر ژبه باندي يې د شقاوَت او بدبختۍ مُهر وهل سوئ وي ، او زړه يې د کُفر او د بې ايمانۍ ظلمت او تيارې نيولئ وي ، او پر ملا باندي يې د حق د مخالفت او د شيطان د إطاعت او فرمانبردارۍ کمربند تړلئ وي ، او د ورتللو ځايونه يې هغه وي په کوم کښي چي نفساني و شيطاني او د فسق او فساد کارونه إجرا کيږي ، او م عبود دده نفسي خواهشات ، شيطان او بُــتان وي  ، او ورتګ بې اخير اخير د جهنم و اورته وي .

دريــــــمه برخه :
پوه سه ! چي د تاريخ په اوږدو کښي په دنيا کښي څلور قسمه اخترونه و شهرت ته رسيدلي دي :
اول : د إب� �اهيم (ع) د مُشرک  او کافر قوم أختر  ، چي په قرآنکريم او تفسيرو کښي يې ذکر راغلئ دئ 

دوهم : د ف� �عونيانو أختر چي په قرانکريم کښي يې په دغه قول کښي د الله پاک ذکر سوئ دئ چي  : قالَ موعدکُم يومُ الزينة  .
چي په همدغه ورځ د أختر کښي د دوۍ د موسی (ع) او د فرعون د ساحرانو مقابله وسوه ، چي په نتيجه کښي ټولو ساحرانو پر حضرت موسی (ع) باندي ايمان راوړئ  .
دريم : د حضرت عيسی (ع) د قوم (يعني د نصاراوو) أختر  ، چي کله عيسی (ع) د حواريينو په غوښتنه له الله (جل جلاله) څخه د اسماني مائدې او سترخوان غوښتنه وکړه او الله پاک دده دُعا � �بوله کړه او له اسمان څخه يې دده له غوښتني سره سم مآئده او سترخوان چي پر قِسم قِسم خوراکي موادو باندي مشتمل ؤ ورته راکښته کړ  ، لکه چي الله تعالی په قرانکريم کښي د حضرت عيسی (ع) له دغي غوښتني څخه په دې ډول حکايت ف� �مايلئ دئ  :
  اللهم ربنا أنزل علينا مآئدة منَ السمآءِ تکونُ لنا عيدًا لأولنا و اخرنا و آية منک  .
نو په کومه ورځ چي دغه مآئده د عيسی (ع) پر قوم باندي له الــــهي لوري نازله کړه سوه هغه ورځ د دوۍ دپاره د � �ختر ورځ مقرره کړه سوه  .

څلرم  : قِسم أختر د أمت د حضرت محــــمد مصطفی (صلی الله عليه و آله وصحبه وسلم) دئ  .                     
  پاته په رات� �ونکو برخو کښي ...