پښتني قبيلې و پيژنئ! ٣٥ بر خه ( توري)

توري د پښتنو يوه لر غو نې قبيله ده چې د کر لا ڼي په ټو لنيز ګروپ پورې اړه لري٠ توري په کو رمې ايجنسۍ کې ژوند کوي چې مسا حت يې ٣٣١٠ کيلو متر مر بع دی او ١٩٩٨ زيږ ديز کال د سر شمير نې له مخې ددغې ايجنسۍ د وګړو شمير ٤٤٨٣١٠ تنه ښودل شوي دي٠
کور مه تر ١٨٧٩ زيږ ديز کال پورې د افغا نستان د خا ورې يوه بر خه وه، خو ورو سته پر نګيانو جبرا له افغا نستا نه جلا کړه٠
ددوی د سيمې شما � �ي بر خې ته سپين غر، لو يد يز ته يې د پکتيا ولايت، جنوب ته يې ټل او بنګښ او د ختيز خواته د اورکز يو د قبيلې سره ګډه پو له لري ٠ د کو رمې ايجنسۍ په در يو بر خو ويشلې شوې ده يعنې پو ر تنۍ کور مه،ښکتنۍ کو رمه او منځنۍ کو رمه٠ پاړه چنار د کو ر مې ايجنسۍ هيډ کوار ټر يعني مر کز دی٠ د کورمې ايجنسۍ مشهور ښا رونه سده، علم شير،باګن، تالو کنج او با ګز ايي دي.٠
په لر غو نو تا ريخي متو نو له هغې جملې نه  په ريګو يدا کې دکورمې د سيمې او د کو رمې د سيند ياد ونه شوې ده٠ د هند مغولي واکمنۍ بنسټ ايښو دو نکي ظهير الد ين محمد با بر هم د ١٥٠٥ زيږ ديز کال په پيښو کې د کو ر مې د سيمې او د توري قبيلې يا دونه کړې ده٠

د تار يخ حيات افغا ني ليکوال ١٤٤ کلو نه وړاندې د تو ريو په اړوند داسې ليکلي دي :[ توري د خوست د سيمي شمال او د سپين غره په جنوب کې د کورمې سيند په دواړو غاړو او د کو رمې په نا مه سيمه کې او سيږي٠ دغه سيمه د مخه د بنګښو د قبيلې په لاس کې وه، خو ورو سته دوی د غه سيمه له دوی نه ونيو له٠ د توريو قبيله په پنځو ښا خو نو ويشلې شوې ده چې د هغوی نو مو نه، دوسله والو کسا نو شمير او ده� �ښاخ د ملکانو نومو نه په لا ندې ډول دي :

١- حمزه خيل  چې درې زره تنه وسله وال جنګيالي لري او ملک يې او مک نو ميږي٠
٢- مستو خيل چې دوسله والو جنګيا ليو شمير يې دوه زره تنه دي او فقير علي او شنبک يې ملکا ن دي
٣- دوپر زي  درې زره تنه جنګيالي ميړ ونه لر.ي او د ارواښاد محمد علي خان ورور غلام ددوی ملک دی٠
٤-علي زي چې دو سله والو کسانو  شمير يې دوه زره تنه او دوست محمد او زيد علي يې ملکان دي٠
٥- غو نډي خيل دوه زره تنه جنګيالي لري او د ملکانو نو مو نه يې نور علي او الله نور دي٠

دتوريو د وسله والو کسانو مجمو عي شمير ١٢ زره تنه ښودل شوي دي٠ دوی دکر نې په چا رو بو خت دي، خو ځيني د ميوو په خر څولو او نورو شيا نو سو داګري هم کوي٠ د تو ريو په سيمه کې وريجي، جوار، غنم او اور بشي ډيرې پيد ا کيږي،خو مڼي او نورې ډول ډول ميوې هم پکې شته٠

د حمزه خيلو د ښاخ دوه سوه کو رنۍ په کو چيا ني ډول  ژوند کوي چې د ژمي په مو سم کې بلند خيلو او ټل ته خپل ما لو نه د خر څلاو له پا ره بيا يي او د تودو خۍ په مو سم کې سپين غره ته ځي٠ د کورمې په سيمه کې د کا بل واکمن يوه کلا جوړه کړې ده او يو شمير پو ځيان پکې شته، نو ځکه توري دکابل دواکمن رعيت ګڼل کيږي او دوی ته په هر جر يب ځمکې د کابل يوه نيمه رو پۍ ما ليه ورکوي٠ همداراز د کا بل واکمن د تو ري قبيلې نه د هر کور په سر د لو ګي په نا مه يوه � �و پۍ ما ليه اخلي٠ د توريو د کر نې ټو لې نهري ځمکې د کو رمې له سينده خړو بيږي، دوی شيعه مذ هبه دي او په ميلمه پا لنه او پښتني ننګ او دود او دستور ټينګ خلک دي٠ ددوی په سيمه کې کو مې بد رګې ته اړتيا نشته او دوی له سيمې نه کا روا نو نه پر ته له کوم خطره  تير يږي٠ ]

لکه چې وړاندې وويل شول توري شيعه مذ هبه دي او دمذ هبي احکامو په تر سره کو لو کې ډير ټينګ دي٠ دوی د خپل قبيلوي دود او دستور له مخې د سيد انو ډير درناوی کوي او هر يو تن يې د سيدانو مر يدان دي٠ دغې قبيلې سيدان په څلورو ډلو ويشل شوي دي چې دوی ورته ډير معتقد دي دغه سيدان عبارت دي د تيراه سيدان، احمدزي سيدان، دکړ مان سيدان او د ماوره سيدان .

هغه تو ريان چې دتيراه په سيدانو پورې اړه لري  د ميا مر يد په ټينګ وانډي او پا تي نور يې د سست وا نډي په نا مه يا ديږي چې درې وانډي د ميا مر يد په م� �ابل کې سره يو دي٠ شهيد علا مه عارف حسين الحسيني  په کو ر مې ايجنسۍ کې ستر مذ هبي لار ښودو چې د ١٩٨٨  زيږ ديز کال د اګست د ميا شتې  په  ٥ نيټه د نا معلو مو کسا نو له خوا شهيد شو٠
په دې بر سېره تور يان  په سپين ګو ندي پورې اړه لري٠ لنډه داچې توري د پښتنو زړوره ، غير تي او په پښتو او پښتو نواله با ند ې ټينګ خلک دي٠

پا يليکو نه :
١- پښتا نه د تا ريخ په رڼا کې، ١٣٩٠ مخ٠
٢- اضلاع، ايجنسي ها و قبايل پښتو نستان، ٨٦ مخ٠
٣- پښتو نستان،٨٦ مخ٠
٤- حيات افغاني،٣٥٣ او ٣٥٤ مخو نه٠
٥- پښتني قبيلې،٨٩،٩٠ او ٩١ مخ٠
 ( نور بيا)