په مسكو كې د افغانستان په سفارت كې څه تېريږي

روښان سيديخيل
 د روسيې فدراتيف جمهوريت
 د ولايدواستوك ښاره څخه
 د پاسپورت د تمديدولو لپاره د روسيې د يوه لېرې ښار ولادېواستوك څخه مسكو وښار ته راغلم دا ځكه چې زموږ د ګران هېواد سفارت دلته په مسكو كې دى، د ډېرو مشكلاتو وروسته مې د سفارت ادرس پيدا كى ، د ورځې دولس بجې وې چې ورورسېدم هر كله چې ور دننه سوم يو اوږد كتار مې وليد چې يوې كوچنۍ كلكين ته ولاړ و ، يو څو تنو فورمې ډكولې ما هم د يو ځوانه څخه د خالي فورمې پوښتنه وكړه فورمه مې راواخيسته يو كونج كې ورته كښېناستم او په ډكولو مې پيل وكړ. د ډكولو په وخت كښې ډېر خفه سوم هغه دا چې فورمه يوازې په دري ژبه ليكل سوې وه او يوه كلمه مې هم په پښتو پكښې كې ونه ليده خو خير ما چې يو څو ورځې په كابل كښې وخت تېر كړى و او لږ څه په دري ژبه پوهېدم نو فورمه مې ډكه كړه ، زه لا ولاړ سوى نه وم چې يو ځوان چې درې تنه ښځينه هم ورسره وې رانيږدې سو او هيله يې را څخه وكړه چې ګرانه وروره ډېره بخښنه غواړم زه په پاړسي ژبه نه پوهېږم كه يو څه مرسته راسره وكړې او دا څو فورمې راته ډكې كړې .
 ما په ځواب كې ورته وويل: په دواړو لېمو به يې درته ډكې كړم خو نه پوهېږم چې فورمې ولې يوازې په پاړسي ژبه ليكل سوي دي په داسې حال كې چې سفارت يو دولتي ارګان دى نو سره له دې هم د ګران هېواد د اساسي قانون شپاړسمه ماده چې د ټولو ژبو (( پښتو، دري، ازبكي ، تركمني او داسې نورو ژبو)) څخه پښتو او دري ژبې د هېواد دولتي ژبې دي نه منل كيږي چې په خپل وار سره د اساسي قانون سپكاوى هم دى.
 ما فورمې وار په وار څلور واړه چې يوه يې د ده وه او نورې درې يې د خويندو وې ورته ډكې كړې. دا خو لا څه كوې د سفارت ټول معلوماتي خبرونه، لوحې، ټاپې او ليكنې يوازې په پاړسي ژبه دي.
 خپله فورمه مې راواخيسته په كتار كښې ودرېدم د ډېر ځنډ وروسته مې نوبت راغى او پاسپورت مې د فورمې او شپږ سوو روبلو سره وركړل ، د ډېر ځنډ ورسته يې پاسپورت راوړ او راته يې د يو كال لپاره اوږد(تمديد) كړ.
 د راوتلو په وخت كې مې يو ملګرى محصل وليد چې هغه هم د پاسپورت د تمديد ولو لپاره راغلى و ، دواړه فرهنګي شعبې ته ورغلو كله چې وردننه سو نو دغه محصل هيله وكړه چې پاسپورت ورته په وړيا شكل تمديد كړي (معمولا ټولو محصلينو ته په وړيا توګه تمديديږي)، ده لا خبرې خلاصې كړې نه وې چې د شعبې يوه غړي ږغ پرې وكړ:
 تو كي استي امي لهجه ات تاجكا واري است تو افغان استي يا تاجك؟
 ده په ځواب كې ورته وويل: زه د ګران هېواد د پښتنو يو پښتون يم دا چې ما په بشپړه توګه پاړسي ژبه نه ده زده نو زه بيا په دې خبره تاجك سوم؟
 دا خبره د سفارت يوه دولتي چارواكي وكړه . زه هم تم نشوم او ځيني ومې پوښتل :
 ايا په ګران هيواد كې تاجكان ژوند نه كوي؟ په دغه دغه كې يو بل كاركونكي په عاجل ډول د ده عريضه لاسليك كړه پاسپورت يې ورته تمديد كړ او په ګډه سره د كور په لور رهي سو، ما د راوتو په وخت كې دوې مجلې چې يوه يې مهر او بله يې انګيزه نوميده د ځانه سره راواخيستې،كله چې كور ته راورسيدم لومړى مې مجلې راواخيستې چې د ګران هېواد په هكله به يو څه پكښې ولولم نو د مهر مجلې څخه مې پيل وكړ ، يو څو پاړسي ليكنې او شعرونه مې په كښې كې ولوستل نور مې پاڼه په پاڼه گرده مجله ولوسته او په خواشينۍ سره مې يوه كلمه هم په پښتو په كښې كې ونه موندله ما داسې گومان وكى چې ګوندې دا به په پاړسي ژبه او دا بله به په پښتو وي نو انګيزه مې راواخيسته لومړى مې د مجلې فهرست وكوت او د شعرونو برخه مې راواړوله نو يو شعر مې پكښې په پښتو ژبه سره له دې چې ډېرې املايي غلطۍ پكښې كې وې ولوست ډېر ورته خوښ سوم بيا مې يوه مقاله پكښې كې ولوسته نور مې په كښې هېڅ په پښتو ژبه ونه موندل.
 بايد يادونه وكړم چې دا هغه خپرونې دي چې د ګران هېواد د سفارت له خوا په مسكو ښار كې وخلكو ته وركول كيږي .
 زه د ګران هېواد ټولو قومونو ، ژبو ، كلتور او عنعناتو ته احترام لرم د ليكنې د لوستونكو څخه دا هيله لرم چې زما د ليكنې څخه دا مانا وانخي چې ما د هېواد د پاړسي ژبې پرضد ليكلې ده بلكې زه غواړم چې د هيواد هر وګړى، هره ژبه، هر قوم خپل حق په بشپړه توګه ولري او يوازې د پاڼې پر مخ نه وي چاپ سوي او مساوات پكښې كې وي.
 پاسينيو ناخوالو زموږ ګران هېواد ټوكر ټوكر كړى دى او د يووالي يو موټي كيدو مخه يې نيولې ده .
 د دولت مشران چې اساسي قانون نه مراعاتوي نو د عادي خلكو څخه نو څه ګيله؟
 يوه موده خو پښتو ژبه په كمپيوټرونوكې پوره نه ليكل كېده اوس خو نو په كمپيوتر كښې پښتو ليكل خو نو څه ستونزه نه ده، كه څوك وغواړي ليكل پرې كولاى سي ،څرنگه چې د دغو دوو مجلو څخه ښكاري ، ډير مطالب يې په انتر نت سايتونوكښې سته يعنې له سايتو څخه يې رااخي او چاپوي يې نو ايا دوۍ نه سو كولاى چې له افغاني سايتونو څخه پښتو مقالې او مطالب را واخي او چاپ يې كړي ؟
 ايا دا مشكل كار و چې په فورمه كښې يې دواړه ژبې ځاى په ځاى كړي واى ؟
 نوم/اسم
 د پلار نوم/ولد
 د زېږېدو ځاى / محل تولد
 او داسې نور.
 په پاى كښې يو ځل بيا غواړم يادونه وكړم چې پورتنۍ ناخوالې يا خو پر اساسي قانون سترګې پټول دي او يا په لوى لاس د دوۍ پسخند وهل دي .
 د دغه حقيقت په نظر كښې لرلو سره د هېواد مشران دنده لري چې د خلكو له خيانته ځان خبر كړي او د اساسي قانون په تطبيق كې خپل مسئوليت ته متوجه سي. افغانان هر چېرې چې وي د دوۍ څخه كم له كمه دغسې توقع لري