د يتيمانو حقوق

يتيم هغه  چاته وايي   چې  په  ماشومتوب  يعنې د بلوغ عمر ته له رسيدو د مخه يې  پلار  مړ شوى وي . په اسلام كښې  يتيم ډير حقوق  لري چې هغه په لاندې ډول ښودل كيږي.
*  له يتيم سره خواخوږي او همدردي :
يتيم زمونږ ورور دى  نو ځكه ښايي چې د هغه سره خواخوږي او همدردي وشي.

خداى پاك په قرآن شريف كښې فرمائي:
( و يسئلونك عن اليتمى .   قل اصلاح لهم خير  .  و ان تخالطوهم فاخوانكم. )

 ( البقره 220)
او نور خلك له تا څخه ( اى محمده )  د يتيمانو په باره كښې پوښتنه كوي ،  ته ( اى محمده )  دوي ته  ووايه چې د هغوي اصلاح كول  او خير خواهي بهتر كار دى ، او كه تاسو  دوي  له خپل ځان سره يوځاى كړى نو هغوي  ستاسو وروڼه  دى

* د يتيم د مال ساتنه :
د يتيم د مال ساتنه او  اداره بايد په ښه ډول سره  وشي او هغه  ضايع  نه شي .:

خداى پاك فرمائي:
و لاتقربوا مال اليتيم إلا بالتي هي احسن حتى يبلغ اشده ( الاسراء (34)
او د يتيم مال ته مه نژدې كيږئ   ،  بغير له هغې طريقې نه چې  ډيره ښه او  بهتره وي  تر هغه وخته  پورې  چې هغه ( يتيم )  د بلوغ عمر ته رسيدلى نه وي .

د پورتني آيت مانا داده چې د يتيم  مال د هغه تر بالغ كيدو پورې په داسې طريقه استعمال كړئ ، چې هغه ته ګټه ورسي - داسې نه شي چې د هغه مال په داسې كار او بار ولكول شي چې   هغه ته پكښې  تاوان او خساره  ورسي او هر څه له لاسه لاړ شي. .
ډير داسې خلك شته چې بې له  پوښتنې او تجربې  د يتيم په مال تجارت يا بل څه كار كوي او بيا  خساره وكړي او په دې ډول د يتيم مال ضايع شي . دا كار سم نه دى او ښايي چې له دې كار څخه ډه وشي.

خداى پاك  بيا فرمائي :
ان الذين ياكلون   اموال اليتمى ظلما انما ياكلون في بطونهم نارا . ( النساء ) (10)
هغه  خلك  چې د يتيمانو مال په ظلم سره  خوري هغوي  خپلې خيټې   د جهنم په    اور ډكوي   يعنې خپلو خيټو ته د جهنم  اور اچوي .
د يتيم په  مال  كښې خيانت كول ستره او كبيره ګناه ده. او ښايي چ ې هر مسلمان بنده  د يتم  د مال له خوړلو څخه ځان وژغوري . 

دا څومره  سخته خبره ده چې د سړي  خيټه د جهنم  له اور څخه ډكه شي ،ځيني خلك چې د يتيم مال خوري  ، هغوي  بايد په دې پوه شي چې  ددوي خيټې به د جهنم له اور څخه ډکيږي او بيا به دوي ته ډيره سخته وي چې ددې جهنمي اور تودوښي  ته تاب  راوړى .
* د يتيم عزت كول :
هر  مسلمان بنده ته ښائي چې ديتيم  عزت  وكړي او هيڅكله يې  ونه رټي او نه يې سپګاوى و كړي.

خداى پاك فرمائي :
فاما يتيم فلا تقهر  ( الضحى : 17)
نو ته هم په يتيم  باندى سختي  مه كوه 

دپورتني آيت  مانا داده چې  هيچا ته نه ښائي چې په يتيم باندې سختي ، ظلم ،  ستم او  زياتى وكړي بلكې برعكس  له يتيم سره بايد له نرمئ څخه كار واخلي  او له هغه سره ښه چلند او برخور د وكړي..
خداى پاك  د سوره البقره په 83  آيت كښې فرمائي :
( و بالوالدين احسانا و ذي القربى و اليتمى و المسكين )
 او له مور پلار سره ښه سلوك ( احسان )  وكړئ  او همداشان  له خپلوانو ،  يتيمانو او له مسكينانو سره.
 په پورتني آيت كښې   خداى پاك   والدين ، خپلوان ، يتيمان او مسكينان يادكړي دي.
 له مور او پلار سره احسان ، له خپلوانو سره احسان ، له يتيمانو سره احسان او له مسكينانو سره احسان دا څومره  ارزښت  لري  كه څوك دا كار ونكړي نو خامخا به د الله پاك  د رحمت له فيض څخه بې برخې  پاتې وي.
د دې د پاره چې د  يتيمانو حقوق پر ځاى شوي وي نو ښايي دا لاندنئ خبرې په نظر كښې ونيول شي.
* د يتيم  عزت او احترام كول.
*  له يتيم سره خواخوږي او همدردي ودل ..
* د يتيم  زړه لاس ته راوړل.
* د يتيم زړه ساتل .
* د يتيم اوښګې پاكول.
* يتيم ته سپګې سپپورې نه ويل.
*  يتيم ته  د يتيمئ  احساس  نه وركول .
*  يتيم ته نوې جامې اخستل او تحفې وركول.
*  يتيم ته د خپل اولاد خطاب كول.
* د يتيم مال ساتل او هغه نه ضايع كول.
*  له يتيم سره احسان كول.
* د يتميم د درس او تعليم غم خوړل.
* د يتيم احتياجات پوره كول.
* د يتيم خير  غوښتل
* په يتيم ظلم زياتى نه كول.
* له يتيم سره له نرمئ او لطف څخه كار اخستل.
* د يتيم په مال خيټه نه اچول.
*  يتيم ته  ډاډ او تسل  وركول .
* يتيم ته د اميد نه ډكې خبرې كول .
*  د يتيم  د مال خيال ساتل او د بلوغ نه پس يې  هغه  ته سپارل.
او داسې نور ډيرې د خير  خبرې  دي چې ښائي هر مسلمان بنده يې په پام كښې ولري.
كوم  مسلمان بنده  چې يتيم  لوى كړي ، د بلوغ سن ته يې  ورسوي چې  بيا هغه يتيم وكولاى شي  خپلې چارې پخپله پر مخ بوځي نو هغه مسلمان بنده ته د خداى پاك له خوا ډير اجر او ثواب وركول كيږي  او دهغه پر مخ  د جنت دروازه پرانيستل كيږي.  دا څومره لوى نعمت دى چې خداى پاك يې خپل مومن بنده ته وركوي.
نو  راځئ چې مونږ ټول د يتيمانو حقوق پر ځاى كړو او د خداى له ستر نعمت  څخه برخوردار شو  !
 و من الله التوفيق