پښتو ، اوسنی نسل ، نوي توري او نوي لیکني

پښتو  یوه ډېره زړه ژبه ده، او په دې ژبه کي ډېر داسي توري ستا چي د ډېرو ژبو څه  اخستل سوي دي ، دا توري د اویستا ، سنسکریت  ، لا تیني ، عربي او سایبریاي (سکېنډنوین ) ژبو دي  .
پښتو ځان ته خپل ګرامر لري چي د اوسنۍ ژبو لکه فرانسوي او جرمني سره سمون خوري  خو بیا هم دا په ګرامري توګه د نورو ژبو څه ځانګړې ده .
د پښتو ژبه یو ډېره آزاده ژبه د او په دې کي د ه� �ي ژبي توري ځاي پر ځاي کېدلایسي ، لکه   سماوار ، لېسه ، ستراتېژیک ، اېنرژي  او داغسي نور توري .
تور� �   سماوار سایبېریاي تورﺉ  دی ،او سماوار هغه اوبدان غوندي شی دی چي پښتانه یې و ناوي ته په کلنګ کي و� �کوي  کوم وخت چي  تهرموزونه ( تهرمل کونسټېنټ  ډیواسیز ) نه وه نو دا به یې و ناوي ته ور کړﺉ چي ډیري چاي پکښي و ایشوي . اما دا توری د کېفېز د پاره هم کارېدی او اوس توری کېفې یې پر ځاي کاریږي .
تورﺉ  لېسه  چي په اصله فرانسوي کي لېسانز هم ورته واي  ، مونږ یې په د ښونځۍ د پاره کارو او په دې ناپوه یو چي لېسه د کومي ژبې تو� �ی  دی . په ځیني ځایو کي ورته مکتب وایو او په ځیني ځایو کي سکول .
تورﺉ  ستراتېژیک د لا تیني (ګریکي ) ژبي توری دی او د دې معنی ده ځاي ګټمن یا سیمیزه ګټه اما بیا یې هم مونږ یې کارو ولي چي مونږ خپل د ریښیزه ژبو لکه اویستا او سنسکریت څه نا خبره یو .
ځیني خلګ په دې رایه دي چي هر څونده نوي توري وي هغوندي مو ژبه بډایه (خانه ) کیږي .
په لوړو څو لیکو کي ما داسي ساده توري چي ډېر یې مونږ  روځنیزه کارو ور ته اشاره کړې ده . که مونږ داغسي د نورو ژبو تور ي کارول  نو داسي خو به مونږ د ټول نړۍ د ژبو توري خپل په ژبه کي را جزب کړو . او بیا به د سر درد دا وي چي کم یو کار کو.
نوی نسل چي زیاتره په اروپاي او امریکاي هېوادو کي لوي سوی دی د هغو د آسانتیاو دپاره مونږ سټېنډارډ ژبه دلاسه ورکو او ډېره یې نوره لاهجیي کو . ځیني پوهاندونه لکه پوهاند معصوم هوتک او پوهاند زیار ښاغلی ډېر زیار باسي چي ژبه پیاوړې کي .  ښاغلی هوتک  یې غواړي چي  هر څوک په پوه سي او � �سانه وي اوښاغلی زیار یې غواړي چي اصله وي او خلګ په پوه سي . دواړه خپل پر ځاي سم دي د  دې دپاره چي دا پوهاندان و یوې لاري ته راوزي چي هغه دټولو په ګټه وي باید پوهنیزه اتري سره وکي .
اما بل اړ خ ته بیا هغه � �یکوالان دي چي د پښتو سمي  ی ګاني یې لا نه دي زده او یو څو ژباړي وکي دوﺉ واي چي دوﺉ ډېر ورسېدل او دوﺉ هم نیوکه کولاﺉ سي . دا لیکوالان و ژبي ته ډېر زیان رسوي او ژبه د سټېنډرایزیشن څه و لاهجو ته محدود ي . که دوﺉ نیوکه لري نو دي یې و هغه پوهاند ته ورسوي، نه چي خپل د ځانګړو ګټو یا د دښمنۍ د پاللو د پاره د نورو ژبه ورخرابه کي . د دې خو ډېر مثالونه سته او هغه یو څوک چي د ښکلاد مجلي چلونکی یې ځان وښوﺉ او په رُڼا راډیو کي یې ویل چي سم اوار د چرسیانو ځاي دی . ښاغلی به سم وي چي د رُڼا راډیو ډیري هندی سندري چلوي اما د سماوار په اړه یې خپل پوه سم ه روښانه کړه .
داسي ډېر نور لیکوالان دي چي نوم یې نه اخلم خو په پښتو کي په   را   او د  ور  په کارېدو نه پوهیږي او دوﺉ د پښتو خبرونه واي .
ددې دپاره چي د پښتو ژبه د ناپوه او ناکاره لیکوالانو څه وساتل سي او د پوهانو در مینځ اتري وسي باید یو بې طرفه او د هري لاهجې پوهنتونیزه  پوهان درلودونکی ، او پوهنتونیزه جوابغاړي درلودونکی، د پښتو اکېډمیسیون په سمه توګه جوړ سي چي ټول و داغه یو ځاي ته د خپلو پوښتونو د پاره په تماس سي .
او که داسي و نه سي نو هر څوک به خپلسره پښتو واي او دا ژبه تر سټنډارډبه و لاهجو ته ډېره واوړي  . او ورسته به  ورو  ورو  ورکه سي یا به د اُردو غوندي نیمه انګلیسي سي یا دکاناډا د نیو برنسوک فرېنګلش (اېک ) ژبه به سي چي نه انګلیسي ده نه فرانسوي  .
په ډېر درناوی زه به ستاسو د ځوابو او پوهنتونیزه نیوکو او پوهنتونېزه وړاندیزو په تامل یم .