پښتون زرغون – کليفورنيا
په دغۀ امريکايي پلاوی کې د نيويارک سناتوره هيلرې کلنتن هم وه چې د افغانستان په ليدو يې وروسته ورځپاڼه ليکونکو ته خوښي وښووله . د پخواني ولسمشر بيل کلنتن ميرمن هيلرې د ډيرو په ګومان د ديموکراتانو له لورې ښايي د راتلونکو ټاکنو يوه کانديده وي . له ميرمن کلنتن سره يو بل مخکښ سناتور جان مکين و. ښاغلي مکين په خپلو خبرو کې ياده کړه متحد ايالات غواړي چې د افغان حکومت په ملګرتيا په دغۀ هيواد کې دايمي يا تلپاتي پوځي اډې جوړي کړي .
احساساتي مساله
افغان دولت تر اوسه د ښاغلي مکين پر وړانديز کوم دريځ نه دی ښوولی . د پټې خولې دغه دريځ يې د سياسي چارو ځينې شننونکي معقول بولي . داسې مسايل بايد ولسي جرګه وڅيړي . ولس بايد دا حق ولري چې په دا ډول مسايلو کې د هو او نه رايه ورکړي . ځينې ښايي استدلال وکړي چې په احساساتي مسايلو کې د هغۀ ولس نظر ښايي له ولولو ډک وي چې نژدې درې لسيزې يې په جګړو تيرې کړي دي .
د تلپاتو ګډو پوځي اډو مساله ځکه احساساتي ده چې په تيرو پيړيو کې دغه ډول يو عمل ښکيلاکګر بلل شوی او ثابت شوی دی . افغانان تر بل هر چا د ښکيلاک په وړاندې ټينګ دريدلي او پر ځای مقاومت يې کړی دی . ليکن د اينټرنيټ پېر د ښکېلاک زاړۀ مفاهيم بدل کړي دي . اوس يو هيواد پاس په هسک کې د سپوږمکيو په مټ هم د بل هيواد څارلی شي ، د اقتصادي مرستو او ژمنو په خوږو يې اړ ايستی شي چې د هغوی له زړۀ سره سم پل واخلي . بنآ د يوۀ هيواد ښکېلول يوازې پوځي حضور او د پوځي اډې شته والی نه دی .
زيانونه
د جنګ ځپلي ولس احساسات پر هغو مسايلو ژر او په اسانه پاريدلی شي چې په سترګو يې ويني . ګاونډيانو ته چې د تيرو درو لسيزو له افغان تنارۀ يې ډوډۍ ګرمه وه ، د دا ډول پلمې په لاس ورتلل ښه وسيله ده چې پرګنې وپاروي . حکومت مخالفې سياسي ډلې ټپلې هم د ولس له احساساتو څخه په ګټې اخيستو همدا مساله غټولی شي . د دولت هره تېروتنه په اسانۍ سره د پردو لښکرو له پاتې کيدو سره تړاو موندلی شي . په دې توګه ولس له دولت څخه پکې واټن پيدا کولی شي .
ګټې
د سناتور مکين په خبرو کې د (( ګډو پوځي اډو )) خبره د پام وړ ده . ښاغلي مکين دا نه وايي چې دغه اډې به يوازې د متحدو ايالاتو وي بلکه افغان پوځ به ورسره ګډ وي . د دې ګټه دا ده چې ډير ژر به افغان پوځ په رښتينې مانا مسلکي پوځ شي . د نړۍ تر ټولو غښتلي او منظم پوځ سره که څوک شپه او ورځ تمرينات کوي ناشونې ده چې اغيز پرې ونه لري . يو غښتلی مسلکي پوځ او د نړۍ د تر ټولو غښتلي ځواک شته والی کورني جنګسالاران يا ټوپکماران د تل لپاره غلي کولی شي .
په سيمه کې ګڼ داسې هيوادونه شته چې پوځي او اقتصادي توان يې تر افغانستان څو ځلي ډير دی . د نړيوال او غښتلي ملګري ځواک په نشتوالي کې افغانستان بيا د دغو سيمه ييزو ځواکونو د اوزلوبې په ډګر بدليدی شي . موږ داسې ګاونډيان هم لرو چې که يې وس ورسيږي نو زموږ خاوره جلا کوي او ملي يو والی مو ماتوي . ځينې نورو سره بيا لانجمنې کرښې ترمنځ لرو چې هغوې يې د نړيوالو پولو په توګه پر موږ تپي . خو د غښتلي ځواک شته والی نه يوازې د همدې ويرو مخنيوی کوي بلکه نړيوال پانګه وال هم هڅوي چې په يوۀ باثباته هيواد کې چې پوتانشل يا توان يې هم ډير دی پانګونه وکړي .
پايله
د امريکايي سناتورانو خبرې ته دقت پکار دی . دا بايد جوته شي چې په رښتيا هم واشنګټن دغه ډول کوم هوډ لري او که تش د يو نيم سياست وال هيله ده چې له خواخوږۍ يې وايي . دولت بايد ملت وغږوي . ولس او سياسي استازي يې بايد دې مسالې ته ژور وګوري . ظاهري او احساساتي اړخونه بايد پر اوږدمهالو ملي ګټو ښه ونه بولي . که دغو ټولو اړخونو ته پام وشي د ميرمن کلينتن او نورو امريکايي سناتورانو دغه لنډ سفر ښايي موږ او زموږ راتلونکي کهول ته د تلپاتې سوکالۍ زيری ولري .