الکحل(شراب) په اسلام کی:
یسئلونک عن الخمروالمیسرقُل فیمآاثم کبیرومنافع للناس واثمهمااکبرمن نفعیما (البقرة ۲۱۹)
ژباړه: پوښتنه کوی دوی له تانه (ای محمده!) (له حکمه دڅښلو) دشرابواو(له کولود) قمارنه، ووایه (ای محمده! دوی ته) په دې دواړوکښې ګناه لویه ده اوګټې دی له پاره دخلقواوګناه ددې دواړوډېره لویه ده له ګټې ددې دواړونه.
په اسلام کی دشرابوحرمت په څومرحلوکې:
داسلام په پیل کی دنوروجاهلوطریقورواجواودودوسره ـ سره دشرابوڅښل هم عام دودؤ، کله چې حضرت محمدصلی الله علیه وسلم ومدینې منورې ته هجرت وکړنوهلته شراب څیښل اوخمار(قمار) کول یوه عامه خبره وه، خلکوددې دواړووظاهري اولږګټوته کتله اونورونقصانوته ئې نه کتل اوتوجه ئې نه وه؛ ومدینې منورې ته په رسېدوسره وصحابه کراموته ددې دواړوشیانودبدوالې ژوراحساس وشو دبیلګې په ډول سره حضرت عمرفاروق رضی الله عنه اومعاذبن جبل رضی الله عنه اونوروصحابه کرامورضی الله عنهم اجمعین ونبی کریم صلی الله علیه وسلم ته وویل چې شراب اوخمار(قمار) دانسان عقل اومال ټوله بربادوي، نو ستاسوحکم په دې اړه څه دی.؟نوداپورتنی ایات نازل شو، په دې ایات کی ورته جوته شول چې په شرابو اوخمارکی څه لږظاهرې ګټې شته خوپه اصل کی دانقصانات اوخرابیانې ډېرې لری اونقصانونه ئې ترګټوډېردي داځکه چې شراب عقل له مینځه وړي چې عقل دانسان دټولوکړونو، کمالاتواوشرافت ریښه اوبنسټ دی، داعقل دی چې انسان له بدوکاروڅخه ژغوری اوکله چې پرعقل ئې پرده ولویږي نوبیادټولوناوړوکړونوورپرانستل شو، چې دا دژوندیو ریښتنی حقیقت اوواقعیت دی.
په دې ایات کی شراب نه شوه حرام بلکې نقصانات ئې بیان شول اودې ایات ومسلمانانوته مشوره ورکړل چې داښه شی نه دی داځکه ترګټې ئې تاوان زیات دی،چې وروسته صحابه کرام پردووډلوووېشل شول؛ یوې ډلې دامشوره ومنل اوشراب ئې پرېښودل اوځینو صحابه کراموداشراب څیښل اواستدلال ئې داووچې حرام شوی نه دی،یوه ورځ حضرت عبدالرحمن بن عوف رضی الله عنه یوه بلنه کړيوه اودخوراک وروسته شراب وڅیښل شول، دلمانځه لپاره یوامام ترمخه شو چې (قُل یایهاالکفرون.....) سورت ئې غلط کړ، چې ددوهم ځل لپاره داایات نازل شو:
یایهاالَذین امنوالاتقربواالصّلوة وانتم سُکری حتی تعلمواماتقولون..(سورت انسآء ۴۳)
ژباړه:ای هغه کسانوچې ایمان موراوړی دی مه نژدې کیږي تاسی لمانځه ته حال داچې تاسی مست یاست (له نشې) ترهغه پوری چې پوه شی تاسی پرهغه شی چې تاسی ئې وایاست.
دادشرابوپه هکله دوهم ایات وچې الله جل جلاله نازل کړ، چې په دې ایات کی دلمانځه پرمهال دشرابواستعمال حرام کړل شول، اوپه نورووختونوکی ئې لادجوازموقع ده، ځینی صحابه کرام په دې پوه شول چې کو م شی چې ولمانځه ته نقصان رسوی نودهغواستعمال پکارنه دی ، خوبیاهم په عاموحالاتوکی شراب څیښل کېدل؛ لکه دعتبان بن مالک رضی الله عنه په یوه میلمستیاکې دډوډۍ څخه وروسته شراب وڅیښل شول دنشې په حالت کې دشعراوشاعرۍ بیان پیل شوسعدبن ابی وقاص رضی الله عنه په یوه قصیده کی دانصاروبداودخپل قوم ښه ئې بیان کړل، یوه انصاری زلمی رضی الله عنه ته قهراوغصه ورغله اوداوښ دزامې په هډوکی ئې سعدبن ابی وقاص رضی الله عنه ئې په وویشتی ، چې ډېرسخت ئې ژوبل کړ، حضرت سعدبن ابی وقاص رضی الله عنه ونبی کریم صلی الله علیه وسلم ته حاضرشواوانصاری زلمی ګیله ئې ورته وکړل نو نبی کریم صلی الله علیه وسلم دادُعاوکړل:
اللهم بَیِّن لنافی الخمربیاناً شافیاً
ای خدایه!وموږته دشرابوپه هکله ښکاره بیان اوقانون راکه
چې دشرابوپه هکله ددریم ځل لپاره داایات نازل شو:
یایُهاالذین امنوآانماالخمرُوَالمیسرُوالانصابُ والازلامُ رِجسٌ مِّن عمل الشیطن فاجتنبوهُ لعلّکُم تُفلِحون (سورت المآئدة ۹۰)
ژباړه:اه هغه کسانوچې ایمان ئې راوړی دی بېشکه هم داخبره ده چې شراب اوخمار(قمار) اوبتان اوغشي (دفال، داڅلورواړه ټول) پلیت دی له کاردشیطان څخه دی نوځان وساتئ تاسی له دې څخه له پاره ددې چې نجات ومومئ تاسی.
له دې څخه وروسته څلورم ایات نازل شواوددې دحُرمت فلسفه بیانوی:
انّمایُریدُالشیطنُ ان یُّوقع بینکم العداوة والبغضآءفی الخمرِوالمیسرویصُدّکم عن ذکرالله وعن الصّلوة فهل انتم مُنتهون (سورت المآئدة ۹۱)
ژباړه:بېشکه چې همداخبره ده، غواړی شیطان چې واچوی په منځ ستاسی کښې عداوت (دښمنې) اوبغض(کینه) (په څښلو) دشرابوکښې او(په کولود) خمارکښې اوواوړی تاسی له یاده دالله اوله لمانځه څخه نوایائې تاسی منع کېدونکی(اوښتونکی له دی بدوکارونو؟ بلکې واوړی)
فائده:
په دغودواړوایاتونوکی دشرابواوخماردحُرمت تائیداوتاکید په لس ډوله شوی دی:
۱: داچې جمله ئې په ((انما) سره پیل شوې ده تاکیدفائده کوي.
۲: دبت پرستۍ په شان ئې وفرمایل.
۳: پلیت ئې وبلل.
۴:دشیطان عمل ئې وباله.
۵: داجتناب امرئې ترې صادرکړ.
۶: داچې اجتناب ئې دخلاصون سبب دی.
۷: داچې دبغض، عداوت اوکینې موجب دی.
۸: داچې دخدای له ذکراویادڅخه ګرځوونکي دي.
۹: داچې حصاروونکي دی له لمانځه.
۱۰: داچې صریح امرصادرشوی دي چې دشرابوله څښلواوخماروهلوڅخه واوړي.
دشرابوبندېدل په تدریجي ډول سره صورت ونیوی، داځکه چې دعربولپاره ئې پرېښودل ناشونی وو، اودانسان تروس هم تېره وه، نوځکه په درومرحلوکی شراب بندشول؛ نبی کریم صلی الله علیه وسلم ورته (اُمُّ الخبايث) یعنی دټولوناوړوریښه، او(اُمُّ الفواحش)یعنی دټولوبې حیاکارونوریښه، ویلی دي اوهمدارنګه دنسائی په یوه حدیث کی راغلی دی چې شراب اوایمان نشی سره یوځای کېدلای، اودترمذی په یوه حدیث کی دشرابوپه هکله ئې پرلسوکسانولعنت ویل شوی دي
نوربیا...
په اسلامي پاکه مینه
ستاسوورور