دکورنيو او بهرنيو غير حکومتي مؤسسو دقانو ن بشپړه مسوده

د افغانستان انتقالي اسلامي دولت
دکورنيو او بهرنيو غير حکومتي مؤسسو
د قانون مسوده
1383 کال
دکورنيو او بهرنيو غير حکومتي مؤسسو دقانو ن مسوده
لمړي فصل
عمومي حکمونه

لمړي ماده: ددي قانون هدف د کورنيو او بهرنيو غير حکومتي مؤسسو دجوړولو، ثبتولو، يو څاي کولوِ، لغو کولو، دمالونو دتصفي، د اداري اوصولو تاکل، دکارونو، مکلفيتونو او دحقونو تأمينول دافغانستان داساسي قانون او په هيواد کي د بين المللي منل شويو قوانينو په رڼا کي دي.
دوهمه ماده: کورني او بهرني مؤسسه عبارت د داسي غير انتفاعي، غير سياسي، غير پوځي، او غير تجارتي مؤسسي څخه ده چي تردي وروسته به ورته مؤسسه ويل کيږي.
دريمه ماده: لاندي اصطلا حګاني په دغه قانون کي داسي معناوي لري:
1- غير حکومتي مؤسسه عبارت داسي مؤسسي څخه ده چي په هيچ دولتي ارګان پوري اړه ونلري.
2- غير حکومتي مؤسسه داسي مؤسسه ته ويل کيږي چي د حقيقي يا حکمي افغان لخوا دقانون په اساس جوړه شوي او فعاليت وکړي. مؤسسه کولاي شي په نورو هيوادو نو کي هم فعاليت وکړي.
3- بهرني غير حکومتي مؤسسه داسي يوي مؤسسي ته ويل کيږي چه د حقيقي يا حکمي شخص لخوا په بهرکي ديوه بهرني هيواد لخوا چه افغانستان ئي په رسميت پيژندلي وي جوړه شوي وي فعاليت کولي شي په داسي حال کي چه دهمغه هيواد قانون دافغانستان دانجوګانو دقانون سره مغايرت ونلري.
4- غير انتفاعي موسسه داسي موسسي ته ويل کيږي چه هدف يي خلکو ته مرسته رسول وي او ټول دولتي غير دولتي کورني او بهرني شخصي او رسمي ځانګړي او دليزي مرستي د افغانستان د اړو خلکو په واک کي ورکړي.
الف: دنوموړو مرستو څخه هر ډول مستقيمه يا غير مستقيمه شخصي ګټه وړنه که د مؤسسينو لخوا وي يا مديره هئيت لخواوي که دمؤسسي غړي وي او يا مرسته کوونکي وي خپلواني وي او يا نور اړوند اشخاص وي په هر نوم چي وي اجازه نلري او جزائي جر م ګڼل کيږي.
ب: د نوموړو کمکونو څخه د هر ډول ناوړه کار اخستني په هر نوم چه وي غير قانوني ګنل کيږي بايد د قانون په رڼا کي تعقيب شي.
5- غير سياسي موسسه داسي موسسي ته ويل کيږي چه هيڅ ډول مستقيم او غير مستقيم سياسي فعاليت و نلري.
الف: هيڅ خيريه موسسه په ګوندي ،تنظيمي او سياسي چارو کي برخه نشي اخستلي.
ب: په مستقيم او غير مستقيم ډول په ګوندي ، تنظيمي او نورو ډليزو سياسي چارو کي هم برخه نشي اخستلي او هم د کوم سياسي رهبر او کانديد څخه ملاتړ نشي کولي.
ج: په هيڅ سياسي فعاليت او انتخاباتي مبارزه کي د کوم ګوند ، تنظيم،حرکت او کانديد څخه مادي او معنوي مستقيم او غير مستقيم ملاتړ نشي کولي.
6- غير پوځي مؤسسه داسي مؤسسي ته ويل کيږي چه هدف ئي دوسلو مهماتو جوړول، پيرودل او پلورل وارد ول، صادرول او اشخاصو ته پوځي او نيمه پوځي روزنه او په تروريستي فعاليتونو کي برخه نه اخستل او دهغوي څخه مادي او معنوي ملاتړ ونکړي.
الف: مؤسسه نشي کولي چه پوځي او نيمه پوځي قوت ولري.
ب: دمؤسساتو او دهغوي دکارکونکو ساتنه دامنيتي ارګانونو په غاړه ده.
ج: که مؤسسه د ضرورت په صورت کي د دولت څخه دخپل امنيت ساتني لپاره غوښتنه وکړه او د دولت د جواب د نه ورکولو په صورت کي کولي شي شخصي شرکت ته وړانديز وکړي او دنو موړي امنتي شرکت دقوي د استخدام په اړوند په ډير لږوخت کي دکورنيو چارو وزارت ته په ليکلي توګه خبر ورکړي او دنوموړي وزارت سوالونو ته ځواب ورکړي.
د: خصوصي امنيتي شرکت بايد قانون اجازه ليک ولري او دافغانستان دقانوني سره سم کار وکړي.
7: غير اقتصادي مؤسسه هغي مؤسسي ته ويل کيږي چه د هيڅ ډول مخدراتي توکو توليدولو او خرڅولو کي لاس ونلري. خلکوته په وړيا توګه خدمت وکړي او کوم خصوصي شرکت او اقتصادي پروژه اجرأ نکړي.
الف: دغير حکومتي مؤسسو دهغي دفلسفي او طبيعت مطابق سره سم خلګو ته دخيريه مرستو رسول دي اونه داچي د اقتصادي پروژو به اخيستلو کي داوطلبي وکړي.
ب: د پروژو د اخيستلو په داوطلبيوي کي غير حکومتي مؤسسه دخصوصي شرکت سره سيالي کول پخپل ذات کي غير عادلانه او غير منطقي ده. ځکه چي غير حکومتي مؤسسه د تکس، مالياتو، او ګمرکي مصارفاتو څخه معاف ده.
8- غير تجارتي مؤسسه هغه مؤسسه ده چي هدف ئي دنشه ي توکو ليږدول را ليږد ول او نور مالو او شيانو او نقليه واسطو دخپل ځان او نورو لپاره دخرڅون په مظور نوي.
څلو رمه ماده: د مؤسسي مادي او مالي زيرمي عبارت دي له دولتي، غير دولتي مرستو، حق العضويتونو، چندو، سوغاتو، ترکو، اوسبسايديګانو څخه.
پنځمه ماده: ټولي دولتي او غير دولتي مرستي دمؤسساتو سره دمستقيمو مالياتوڅخه معاف ګڼل کيږي.

دوهم فصل
د داخلي مؤسسو جوړول

شپږمه ماده: هر حقيقي يا حکمي افغان يواځي يا دنور حقيقي يا حکمي اشخاصو سره په ګډه حق لري چي په لاندي شرايطو سره داخلي مؤسسه جوړه کړي.
1- حقيقي شخص بايد قانوني عمر پوره کړي وي.
2- حکمي شخص بايد د قانون سره سم په اړونده مرجع کي ثبت شوي وي.
3- د دولت رئيس، مرستيالان، وزيران، معيينان او دمستقلو ادارو او کميسيونو رئيسان او دهغوي دکورني غړي دموسسي دجوړلو حق نلري.
4- حکمي شخص بايد په پور ته نومول شوو اشخاصو او دهغوي په کورني پوري تړاو ونلري.
5- دکورنيو او بهرنيو قضائي ارګانونو لخوا په جزاء محکوم نه وي.
6- دکار او تولنيزو چارو وزارت کارکونکي نه وي.

دريم فصل
دمؤسسي اساسنامه

اوومه ماده: هره کورني او بهرني مؤسسه بايد اساسنامه ولري.
اتمه ماده: اساسنامه بايد چي د افغانستان د اساسي قانون او په افغانستان کي د بين المللي پيژندل شويو قوانينو، او دمؤسسي پرنسيپو نو او اساساتو سره په مخالفت کي و نه اوسي.
نهمه ماده: دمؤسسي نوم او مخفف، پوستي پته، ايمل او دمؤسسي دتليفون نمره دمديره هيئت غړي او دهغوي دفعاليت ډول بايد په اساسنامه او مکتوبونوکي په واضحه توګه ذکر شوي وي.
لسمه ماده: دمؤسسي بانکي حساب او دبانک پته په مکمل ډول په اساسنامه کي بايد ذکر شوي وي.
1- دمؤسسي رئيس يا مرستيال دبانکي حساب دپرانستلوواک لري.
2- ټولي مالي او حسابي چاري دهمدي بانکي حساب له لاري اجراشي.
3- دپيسو راکړه ورکړه درئيس، مرستيال په لاسليک دمالي مسؤل په حساب داري سرته رسيږي.
يوولسمه ماده: دمؤسسي تشکيلاتي ترکيب بايد په اساسنامه کي واضح وي هره مؤسسه کم ترکمه يوه مجمع او مديره هئيت لري.
الف: عمومي مجمع د تصميم نيو لو لوړ مقام دي.
1- عمومي مجمع دمؤسسي دټولو غړو څخه تشکليږي.
2- دمؤسسي هر غړي يوازي ديوي راي حق لري تصميم د عمومي مجمع دحاضرو غړو درايو په اکثريت سره نيول کيږي دمجمع هر غړي په يوازي يا ډله يزه توګه خپل نظر او وړانديز غونډي ته وړاندي کولي شي.
3- راي ورکول آزاد مستقيم او پټ دي.
4- عمومي مجمع په کال کي يوځل غونډه کوي دفوق العاده غونډي جوړيدل د اکثريو غړو دليکلي غوښتي په اساس ديوي مشخصي موضوع په هکله هر وخت امکان لري.
5- لمړي عمومي غونډه يوکال وروسته دمؤسسي له ثبت، څخه جوړيږي درئيس ترټاکلو پوري دمجمع يومشر غړي دغونډي مسؤليت لري موقت مشر کولاي شي چه خپل مرستيال اومنشي وټاکي عمومي مجمع درايو په اکثريت سره دغونډي رئيس، مرستيال اومنشي ټاکي.
6- دمؤسسي مديره هئيت بايد دعمومي غونډي دجوړيدلو نيټه، ساعت، ځاي او اجندأ وټاکي او يوه مياشت مخکي ټولو غړو ته خبر او غونډي ته بلنه ورکړي.
7- عمومي مجمع دلاندنيو واکونو در لودونکي ده:
الف: داساسنامي تصويبول.
ب: دمديره هئيت په پشنهاد دغونډي داکثرو غړو په رايو سره په اساسنامه کي تغييرات او تعديلات راوستل.
ج: دموسسي ړنګول، يوځاي کول، اوجلاکول دمؤسسي دمديره هئيت په غوښتنه او دمجمع داکثرو غړو په رايو سره صورت نيسي.
د: دمؤسسي دپالسي او ستراتژي تصويبول دمديره هئيت په وړانديز او دمجمع درايو په اکثريت صورت مومي.
ذ: دمديره هئيت دغړو ټاکل تبديلول او ګوښه کول دموسسي درئيس په پيشنهاد او د مجمع دغړو په اکثريت صورت نيسي.
ر: دکلنيو کاري راپورونو اومالي ګذارشو نو څيړل او تصويبول.
ز: دغړي توب د حق څخه بي برخي کول د مديره هئيت په واړنديز او دعمومي مجمع درايو په اکثريت صورت نيسي.
س: دهغو فيصلو تصويبول چه دمديره هئيت لخوا دمؤسسي د ثبت څخه مخکي نيول شوي وي